Çeviri ve Roman Kültürü
Translation Romani
Makine Çevirisi

Bazı durumlarda "otomatik çeviri" olarak da adlandırılan Makine çevirisi (MT), son birkaç yılda yavaş yavaş ticari şek lini almaya başlamıştır. Kısmen resmi çok dillilik (UN, EU) veya çift dillilik (Kanada) sebebiyle ortaya çıkan içerik hacminin ve İnternette aktif olarak temsil edilen dillerin artması, makine çevirisi araştırmacılarının içerik ve çeviri bağlamında doğal dil kullanımının kalıplarını ve ihtimallerini daha iyi anlamalarına yardımcı olmuştur. Bu bilgi, özellikle Google Translate gibi birçok internet kullanıcısının aşina olduğu basit ticari MT sistemlerinin oluşturduğu çıktının kalitesini belirlemek ve iyileştirmek açısından faydalıdır.

Tarih boyunca MT araştırmaları üstün sonuç, yani "sınırlanmamış metinin tam otomatik yüksek kaliteli çevirisi" beklentileri içerisinde ciddi anlamda 1950’lerde başlamıştır. 1966 tarihli ALPAC Raporu bu ümitleri boşa çıkararak bütçeleri daraltmış olsa da hala Bilgisayar Destekli Çeviri (CAT) teknolojileri araştırmalarını destekler niteliktedir. Kanada’da METEO MT System makine çevirisinin en başarılı kullanım örneklerinden biri olmuştur. 1990’lara kadar oluşturulan birçok MT sistemleri, sisteme belirli alanlarda nasıl düzgün bir dilbilgisi kullanacağını öğretmek için kapsamlı sözlükler, dilbilgisi (kuralları ve istisnaları) ve programlara ihtiyaç duyan kurala dayalı bir yaklaşım getirmekteydi. Ancak 1990’lardan itibaren derlem tabanlı makine çevirisi yaklaşımları (Örneğe dayanan ve İstatiksel)araştırma ve ticari sistemlere damgasını vurmuştur. Bu yaklaşımlar örneğe dayalı makine çevirisi (EBMT) yoluyla cümlecik eşleşmeleri yapıp İstatiksel Makine Çevirisi (SMT) istatistiksel analiz ve olasılık modellerini uygulayarak iki dilli ve çok dilli yapı ve sıralama tekniklerini kullanırlar.

Makine çevirisi ve insan çevirisinin her ikisi de profesyonel anlamda farklı amaç ve durumlar için kullanılmaktadır. Çevrilmiş çıktının en az hata içermesi için bağlamın ve konunun (örneğin, hava, teknik kullanım kitapları, ürün şartnameleri) yeteri kadar sıkı kontrol edilebildiği durumlarda MT kullanılır. Ön edit (kaynak içeriği yazarken kontrollü dil kullanılması) ve post edit (insan tarafından yapılan revizyon) belirli bir kalitenin sağlanması ve çevrilmiş metinlerin gelecekte çoğaltılması açısından gereklidir. İnsan tarafından çevrilmiş metinlerin revizyonu ve biçimlendirilmesinden farklı olarak, makinenin yapması muhtemel belli hata türlerini anlamakta uzmanlaşmak açısından makine çevirisi metinlerinin post-editörler tarafından denetlenmesi gerekir. Makinelerin metinleri insanlar gibi “anlamaları” veya dilsel ve kültürel anlatım bozukluğu ikilemlerini çözmesi beklenemez. Diller arasında her zaman doğru bir sözlüksel ve sözdizimsel eşleştirme yapmak mümkün olmadığı kadar dünyanın ekstra dilbilgisini kodlamak ve programlamak da zordur. Diğer yandan çevrimiçi MT sistemlerinin artan oranda kullanımı, kullanıcıların sadece içeriğin temel fikrini aradıklarında genellikle basit ana fikri veya "kabaca" çeviri çıktısını alma ihtiyacı duyduklarını göstermektedir. Speech-to-speech çeviri ve mobil çeviri halen makine çevirisinin önemli araştırma alanlarıdır.

İlgili Referanslar:

Commonsense Advisory, "Resources--Glossary", online.

Hutchins, John. "Publications on machine translation, computer-based translation technologies, linguistics and other topics." Web. http://www.hutchinsweb.me.uk/

Hutchins, John. "The development and use of machine translation systems and computer-based translation tools" (1999). Available online.

Baker, Mona and Gabriela Saldanha (eds), Routledge Encyclopedia of Translation Studies. 2nd Edition, London / New York: Routledge, 2009.

Gambier, Yves and Luc Van Doorslaer (eds), Handbook of Translation Studies. Vol. 1, Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2010. Also online.

Guzmán, Rafael, "Manual MT Post-editing", Translation Journal (2007). Available online.

Nirenburg, Sergei, Harold Somers, and Yorick Wilks (eds), Readings in Machine Translation, Cambridge, MA (U.S.): MIT Press, 2003.

Somers, Harold (ed), Computers and Translation--A translator's guide, Benjamins Translation Library, Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2003.


Translation Romani

Romanca söz Other Romani Word
Sostar/Soske? (Kalderash)
Sose? (Gurbeti)
Sostar? (Lovari)
Soske/sotar? (Xoraxane)
 Why? (EN)  Por que? (PT)  Pourquoi? (FR)  ¿Por qué? (ES)  Warum (DE)  Miért? (HU)  Perché? (IT)  Neden? (TR)  Proč? (CS)


Bu sayfayı çevirmek ister misiniz?
Bu makaleyi kendi dilinize çevirmek ister misiniz? Lütfen çevirinizi translation@translationromani.net adresine gönderin. Çeviriniz edit edilecek ve buraya konacaktır.