İlk olarak 1990’ların başında bir akademik disiplin olarak ortaya çıkması sebebiyle hayli yeni olan Tercüme Çalışmaları aktif olarak gelişme aşamasındadır. Çeviri Çalışmalarına paralel olarak, Tercüme Çalışmalarının tarihsel kökeni pratikte yorum ve gözlemlere dayanmakta olup farklı teorik ve ampirik modeller, metodolojiler ve paradigmalarla birlikte gelişimine devam ederek uluslararası disiplinler arası bir çalışma alanına dönüşmüştür. Tercüme, aslında diğerlerinin yanında sosyolinguistik, psikolinguistik, pragmatik, söylem analizi, kavramsal psikoloji, nöropsikoloji, nörofizyoloji, kültürler arası iletişim, bilgi bilimleri, ve yapay zeka gibi diğer disiplinlerde yapılan faydalı araştırmalara dahil olmaya ve bunlardan faydalanmaya devam etmektedir.

Pek çok durum ve olay bu alanda sağlam bir temel oluşmasına katkıda bulunmuştur. 1919 Paris Barış Konferansında Paul Mantoux’un yürüttüğü tercüme oturumlarından sonra, ilk eğitim almış simultane konferans tercümanları jenerasyonu becerilerini (Mannheim ve Heidelberg’den) Nürnberg Duruşmalarında ve o zaman yeni kurulmuş olan Birleşmiş Milletler’de sergilemiştir(1945-1946). 1960 ve 1970’lerde Almanya’da Otto Kade ve "Leipzig Okulu" ile Rusya’da Ghelly Chernov ve "Sovyet Okulu" tercüme çalışmalarına sırasıyla dilbilimine dayanan Çeviri Çalışmaları ve psikolinguistik bir yaklaşım getirmiştir. Başta the École Supérieure d`Interprètes et de Traducteurs (ESIT) olmak üzere Danica Seleskovitch ve "Paris Okulu", teori ve metoda dayalı kurslar açarak Fransa’da tercümanlık eğitiminin temelini atmıştır. Bu ilk adımlar simultane ve ardıl modellerin ikisinde de esasen konferans tercümesi üzerine yoğunlaşmıştır. 1986 (Trieste, İtalya), 1994 (Turku, Finlandiya), ve 1995 (Geneva Park, Kanada) yılında yapılan belli başlı konferanslar daha fazla bilime dayanan ampirik araştırmayı teşvik ederek bu başlangıcı desteklemiştir. Son dönemde kendini gösteren tercümanlar ve akademisyenlerin uluslararası işbirliği Batılı akademik söylemlere Japonya, Çin ve Hindistan gibi batılı olmayan ülkelerdeki önemli uygulama geleneklerini getirmesi yönünden son derece yapıcı olmuştur. 1990’lardan itibaren toplum tercümesi gibi kamu hizmeti alanında tercüme hızla önem kazanmıştır. Bu geniş kategori sağlık alanında(fiziksel ve zihinsel), hastane ve mahkemelerde, polis bölgelerinde, göç ve iltica duruşmalarında, okullarda ve daha birçok sosyal hizmetler alanında tercüme hizmeti veren tercümanları kapsamaktadır. Küresel göç akımları, ülkelerarası göç ve yerel göçmen toplumlarıyla yakından bağlantılı olan toplum tercümesi, kavramsal yetenek ve becerileri geliştirme amaçlı pratik eğitimin yanında, sosyolojik ve ahlaki konularla ilgilidir. Toplum tercümanları sadece dil ve kültürleri değil aynı zamanda toplumsal ve kurumsal stereotipiler ve önyargılar dâhil olmak üzere geniş çapta farklı sosyal, etnik ve ırksal eğilimleri de birleştirir.

Tercüme Çalışmaları Araştırmaları konuyla ilgili akademik programların oluşturulması ve literatürün yayınlanmasıyla ortaya çıkmıştır. Genellikle üç temel alanda yoğunlaşır: bilişsel süreç, mesleki kaygılar ve eğitim. Çalışmalar, dilbilimsel konuları kavramsal yük (Efor Modelleri), tercümanların çalışma hafızası ile tercüme esnasındaki beyin fonksiyonları ve aktivasyon kalıplarıyla bağlantılı olarak araştırır. Kalite göstergesi olarak müşteri beklentileri, değerlendirmeleri ve tepkileri kadar farklı bağlamlarda tercümanların sosyal rolleri, dil yönlülüğü ve kamu hizmetleri için toplum tercümesi esnasında konuya müdahil olmaya karşılık tarafsızlık ilkesi de diğer önemli araştırma alanlarıdır. Anlamın aktarılmasa esnasında aslına uygunluk ve doğruluğa dönük geleneksel kaygılar ile hata ve eksiklerin önemi halen devam etmektedir. 21. Yüzyıl, tercüme faaliyeti ve araştırmasının yaygın hale gelmesine şahitlik etmiştir. İşaret dili tercümesi, diyalog veya uzaktan tercüme, video bağlantılı tercüme, speech-to-speech çeviri sistemleri ile veri toplama ve söz yapısının analizi için gerekli araç ve teknolojilerin geliştirilmesi buna dahildir. Tercüme yapmak için gereken anlık ve kendiliğindenlikle aynı şekilde çift dilli ve çok dilli online ortamlarda eğlenceden tercüman-destekli tıbbi yardıma kadar yeni çeviri şekilleri bulmak önümüzdeki yıllarda şüphesiz Tercüme Çalışmalarına katkıda bulunacaktır.

İlgili Referanslar:

Baigorri-Jalón, Jesús (2004), Interpreters at the United Nations: A History, Salamanca: Ediciones de la Universidad de Salamanca.

Baker, Mona and Gabriela Saldanha (eds), Routledge Encyclopedia of Translation Studies. 2nd Edition, London / New York: Routledge, 2009.

Gaiba, Francesca (1998), The Origins of Simultaneous Interpretation: The Nuremberg Trial, Ottawa: University of Ottawa Press.

Gambier, Yves and Luc Van Doorslaer (eds), Handbook of Translation Studies. Vol. 1, Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2010. Also online. Translation Studies Bibliography Online (2004).

Hale, Sandra Beatriz (2007), Community Interpreting, Hampshire / New York: Palgrave Macmillan.

Pöchhacker, Franz (2004), Introducing Interpreting Studies, London / New York: Routledge.

Pöchhacker, Franz and Miriam Shlesinger (eds), The Interpreting Studies Reader, London / New York: Routledge, 2002.