|
Romanca Dili
|
80 lehçeden oluşan ve dilbilimcilerin on sekizinci yüzyıldan beri incelediği Romanca dili günümüzün küreselleşen dünyasında geçerliğini koruyan birçok soru ortaya koyar. Romanca nereden gelmiştir? Romancanın bir standardı var mıdır? En yaygın lehçeler hangileridir? Romanca resmi olarak tanınıyor mu? Romanca ulusal bir dil midir?
|
Çingene sözcüğü ve farklı dillerdeki türevleri asırlardır kullanılmaktadır. Kuşkusuz bu isimler olumsuz ya da romantik çağrışımlar ve önyargılar yüklüdür. Günümüzde ortaya çıkan iki modern terim Roman and Romanca dır.
Romanlar Hindistan’dan ayrılmalarından bu yana dünya genelinde elli ülkeye göç etmiştir. Nüfusları farklı kaynaklarda on ila on dört milyon arasında sayılmaktadır; ayrımcılık ve baskı korkusu gerçekçi bir nüfus sayımını engellemektedir.
Lehçe bir dilin sosyal ve bölgesel türevidir. Lehçe bir dili konuşan bir özel bir grubun kullandığı dil türevinin özgül niteliğini yansıtır. Lehçe kurumsal olarak sistemleştirildiğinde standart dil statüsü kazanır.
Standart dil bir dilin varyasyonlarından biri için özel bir statü varsayar. Eğitim ve sözlükler, gramer kitapları ve yayıncılık yayıncılık için yaygın biçimde uygun görülür. Çoğunlukla sosyal ve siyasi prestijle özdeşleştirilir.
Çeşitli etnik gruplar verili bir ulus devlet ya da bölge bünyesinde resmi azınlık grupları olarak tanınabilir ve korunabilir. Özgül bir insan topluluğuna resmi bir kategori sunmak, temsil, dilsel ve çeviri hakları içerebilir.
“Ulus” genellikle ortak bir yönetim, yani ulus devlet tarafından politik olarak organize edilen, belli bir toprak parçasını iskan eden insanlar topluluğuna gönderme yapar. Benzer biçimde, ortak bir tarih ile dilsel ve kültürel gelenekleri paylaşan bir halkı ima eder.
Romanca dünya genelinde farklı kurumlarda öğretilmektedir: üniversite programları, ilk ve orta eğitim sınıfları, kültür ve topluluk merkezleri, seminerler ve yaz kursları bunlardan bazılarıdır. Romanca pedagojik materyal ve başka dillerde çevirileri mevcuttur.