Romanca yaklaşık 1000 yıl önce Hindistan’dan çıkışlarından bu yana Romanların aile içinde ve topluluklar bünyesinde farklı düzeylerde konuştuğu bir dildir. Tarihsel olarak, öncelikle Roman topluluklarıyla ilişki içinde bulunan folklörcüler ve araştırmacılar en eski sözcük listelerini, söz dağarcıklarını, gramer açıklamalarını ve sözlükleri ortaya çıkarmış ve bunları birçok farklı dilde ve lehçede yayımlamışlardır. Romanların kendileri tarafından yazılan, örneğin Kanada’da Magoria Books yayınevi tarafından yayımlanan daha kapsamlı sözlükler de son dönemde görülmeye başlanmıştır.

Romanca dünya genelinde farklı kurumlarda öğretilmektedir: üniversite programları, ilk ve orta eğitim sınıfları, kültür ve topluluk merkezleri, seminerler ve yaz kursları bunlardan bazılarıdır. Romanca pedagojik materyal ve başka dillerde çevirileri mevcuttur. Roman kimliği açısından en gurur verici olaylardan birisi olan dil öğrenimine ilgi giderek arttıkça bu materyal de çoğalmaktadır.

Romanca öğretilen eğitim kurumları, okullar, kültürel organizasyonlar:

* L`Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) -- Paris, Fransa

* University of Texas at Austin -- Austin, ABD

* Univerzita Karlova -- Prag, Çek Cumhuriyeti

* The Dr. Rajko Djuric Foundation -- Prag, Çek Cumhuriyeti

* Pécsi Tudományegyetem -- Pecs, Macaristan

* Universitatea din Bucureşti -- Bükreş, Romanya

* Sveučilište u Zagrebu -- University of Zagreb, Croatia

* AMALA -- Valjevo, Sırbistan

İlk ve orta eğitim okulları

Nová škola -- Prag, Çek Cumhuriyeti

Gandhi Gimnázium -- Pecs, Macaristan

Romanca eğitiminde kullanılan kaynakların bazıları:

Bakker, Peter, and Kyuchukov, Hristo (2003), Publications in Romani,
useful for Romani language education. Preliminary and Experimental Edition.October 2003. Available online.

Barthelemy, André (1982), Źanés Romanés? Manuel de Conversation Tsigane (Dialecte Kalderaš), Paris: A. Barthelemy.

Daróczi, József Choli (2002), Zhanes Romanes? Cigány Nyelvkönyv, Budapest.

Đurić, Rajko (2005), Gramatika e Rromane Čhibaki, Belgrade: Otkrovenje.

Gila-Kochanowski, Vania de (2002), Précis de la langue Romani littéraire, Paris: L`Harmattan.

Hancock, Ian (1995), A Handbook of Vlax Romani, Columbus: Slavica Publishers, Inc.

Lakatos, Szilvia (2005), Igei Táblázatok. A Lovári Nyelv Tanulásához, Pécs: Pécsi Tudományegyetem.

Lee, Ronald (2005), Learn Romani. Das-dúma Rromanes, Hertfordshire: University of Hertfordshire Press.

Matras, Yaron (2002), Romani. A Linguistic Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.

Ministerului Educaţiei şi Cercetării din România and Gheorghe Sarău (2005), I Rromani Ćhib Thaj Literatùra, Manual pentru clasa 1-IV-a, Bucharest: Editura SIGMA.

Pobożniak, Tadeusz (1964?), Grammar of the Lovari Dialect, Prace Komisji Orientalistycznej (Polska Akademia Nauk. Komisja Orientalistyczna)  nr. 3., Krakow: Panstwowe Wydawn Naukowe.

Proctor, Edward (2008), Gypsy Dialects. A selected annotated bibliography of materials for the practical study of Romani, Hertfordshire: University of Hertfordshire Press.

Queraltó, Alexandre (200X), Curso de Romaní (dialecto de los Kalderaš)

Council of Europe Instruments for Teaching and Learning Romani (Kalderash, Usary), 2008.