Tarihin yazılmasıyla ilgili çağdaş perspektifler resmi ve baskın otoriteler tarafından tecrit edilen veya susturulanların seslerini ve hikâyelerini dikkate alma gerekliliğinin önemini açıkça yansıtır. Aynı şekilde çeviri çalışmaları araştırmaları, çevirmenin sesinin okuduğumuz metinlerin çevirisinde bir iz bırakmadan kolay kolay kaybolmadığı gerçeğini artan oranda vurgulamaktadır. Kelime, ifade ve tarz seçimi, ideolojik varsayımlar ve yorum, açıklama ve bir içeriği bir dilden başka bir dile aktarırken oluşabilecek kayıpları telafi etmek amacıyla yapılan usta müdahalelerin tümü yazarı gölgeleyen ve ona hayat veren sesi farklı bir dilde yükseltmeye yarar. Bu durum tarihi olaylar ve tarihi kayıtların kaleme alınması esnasında da geçerlidir. Tarih yazarları, araştırmacılar ve çevirmenlerin tümü yıllar boyunca, genellikle Roman halkının kendi katılımı olmadan, Roman tarihini olabildiğince kapsamlı olarak kamuya anlatmak işine girişmişlerdir. Artan okuryazarlık ve eğitimle birlikte bu akım artık yavaş yavaş değişmeye başlamıştır.

Somut olarak Roman topluluklarıyla ilgili tarihi olayları anlatan mevcut terimlerin yerine alternatif önerilerde bulunan kayda değer ölçüde Roman sesleri bulunmaktadır. Roman tarihinin başlarına ilişkin olarak, örneğin, dil bilimci Ian Hancock Roman toplumunun etnik kimliğinin yaratılmasındaki temel taşlardan biri olan Roman göçüne dair tarihi dönemlerin önemini belirtmek amacıyla Roman dilinde dört terim geliştirmiştir. Adlandırma işi küçümsenemez. Tarihte belli başlı kültürel olaylara ve önemli binek taşlarına değinmek üzere yabancı terimlerin diğer dillere adaptasyonuna benzer bir olayın Roman dili için olmayacağını düşünmek için bir sebep bulunmamaktadır. Bu sebeple, Roman tarihini kaleme alırken (ve başka dillere çevirirken) Hindistan’dan yola çıkışı ifade etmek için O Teljaripe, Asya’dan Avrupa’ya olan yolculuk için O Nakhipe, Bizans Avrupası’na varış için O Aresip, ve batıya olan göçe işaret etmek için ise O Buxljaripe terimlerini adapte etmeyi düşünebiliriz. Başka bir örnekleme ile Roman halkının kendi ortak tarihlerinde yaşadığı belli başlı diğer olaylar şunlardır: Moldovya ve Eflak bölgesinde kölelik dönemi, bu bölgelerde Roman köleliğinin 1855 (1842) ve 1856 (1847) yıllarında yasal olarak kaldırılması ve II. Dünya Savaşı esnasında Yahudi Soykırımı ile eşzamanlı olarak Naziler tarafından yapılan Roman soykırımı (Shoah, Hebrew). Roman tarihinin bu üç dönemi Hancock tarafından Roman dilinde Rrobija, Desrrobireja, ve O Baro Porrajmos olarak adlandırılmıştır. Son olarak, edebi çalışmalar çoğunlukla bir halkın tarihini anlatır. İki meşhur Roman yazarı, Menyhért Lakatos (Macaristan) ve Matéo Maximoff (Fransa), sırasıyla Füstos Képek (1975) ve Le prix de la liberté (1996) adlı tarihi romanlarında bu toplu Roman deneyimlerinden bahsetmiştir.

İlgili Referanslar:

Hancock, Ian (2002), We are the Romani people. Ame sam e Rromane džene, Hertfordshire: University of Hertfordshire Press. Interface Collection, coordinated with Centre de recherches tsiganes, Paris.

Patrin, "Timeline", retrieved on 4 Sept 2011 at http://www.reocities.com/~patrin/timeline.htm